ارگ تاریخی نوشیجان یکی از مهم‌ترین آثار باستانی استان و کشور ایران است. این ارگ تاریخی در روستای شوشاب ملایر واقع شده است. این ارگ، سه دوره تاریخی مادها، هخامنشیان و اشکانیان جزو بناهای مورداستفاده حاکمان بوده است. نوشیجان به معنی جایگاه “نوش”، یا “انوش” است و “انوش” احتمالاً نام خانمی بوده که حاکمیت منطقه را به عهده داشته است. بنابراین وجه‌تسمیه نام نوشیجان، نام حاکم دوران گذشته خود بوده است. این مکان، به‌عنوان نیایشگاه، مورداستفاده بوده اما پس از آن استفاده‌های سیاسی و نظامی هم داشته است. نام دیگر این بنا دژمعبد است، این مکان یکی از قدیمی‌ترین نیایشگاه‌های جهان و قدیمی‌ترین نیایشگاه خشتی جهان به حساب می‌آید که در این مطلبسفرزون بیشتر با آن آشنا خواهید شد.
جغرافیای ارگ تاریخی نوشیجان
ارگ تاریخی نوشیجان، بنایی خشتی است که با ارتفاع ۴۰ متری روی یک تپه قرارگرفته است و از فاصله دور می‌توان آن را تشخیص داد. این بنای مهم در ۱۶ کیلومتری ملایر، در جاده ملایر به همدان، در یکی از فرعی‌ها به سمت چپ، جاده ملایر-جوکار قرار دارد و به جلگه شورکات مشرف است. تپه نوشیجان در سال ۱۳۴۳ شناسایی شد اما از سال ۱۳۴۶ که در آثار ملی ایران ثبت شد تا سال ۱۳۵۶ طی ۶ فصل کاوش و مرمت باستان‌شناسی از طرف موسسه ایران‌شناسی بریتانیا، به سرپرستی ، استاد دانشگاه برکلی کالیفرنیا، به نشانه‌های تاریخی‌ای که حال از آن می‌گوییم، شناخته شد.
معماری و بخش‌های داخلی
قسمتی از ارگ تاریخی نوشیجان -جبهه غربی-که مربوط به دوره قدیمی‌تر، یعنی دوره مادها، است شامل اتاق‌ها، انبارها، آتشکده غربی، آتشکده مرکزی، تالار ستون‌دار، حصار دژ و تونل می‌شود. ابعاد خشت مورداستفاده در این دوره، خشت خام به ابعاد ۲۲ در ۴۰ سانتی‌متر با ضخامت ۱۲ سانتی‌متر بوده است.
معماری دژمعبد یا همان ارگ تاریخی نوشیجان، یکی از الگوهای معماری مهم است چراکه فرم معماری دژ در آن کاملاً مشهود بوده و پنجره‌های کور در معبد مرکزی و تالار ستون‌دار از مؤلفه‌های قابل رجوع ادامه مطلب...
