در گوشه‌ گوشه‌ی جهان آئین‌ها مختلفی به مناسبت اتقافات متفاوت وجود دارد. یکی از این آئین‌های ایرانی چهارشنبه سوری است. آمدن سال نو در هر جای دنیا با موجی از انرژی خوب همراه است. در ایران رسید سال نو با آمدن بهار پیوند خورده است. همین مسئله سبب شده تا تغییر و تحولات نو شدن را در همه ارکان طبیعت حس کنیم. در همین روزهای پایان سال، در میان همهمه مردم و هزار رنگ شدن بازار، یک اتفاق که اکثر کودکان و جوانان را به دنبال خوش می‌کشد؛ چهارشنبه سوری است.

این جشن پر از شادی یکی از آئین‌های تاریخی ایرانیان است. هر سال با آمدن آخرین چهارشنبه سال، مردم خود را برای جشنی که از عصر سه شنبه آغاز می‌شود آماده می‌کنند. در ادامه با مجله گردشگری سفرزون همراه باشید تا اطلاعات کاملی در خصوص این جشن تاریخی به‌دست بیاوریم.

 ریشه اسلامی چهارشنبه سوری

در خصوص ریشه‌ی تاریخی این جشن آئینی نظرات مختلفی مطرح است. برخی پیشنیه‌ی چهارشنبه سوری مربوط به بعد از اسلام می‌دانند. در منابعی گفته شده که چهارشنبه‌سوری به مناسبت بزرگداشت یاد قیام مختار ثقفی به خون‌خواهی حسین بن علی در ۶۶ هجری در کوفه بوده‌است که در روز چهارشنبه‌ای آغاز گردید و برای اعلان این قیام، یاران مختار بر پشت بام‌های خانه‌های خود آتش افروختند. همچنین آمده که ابومسلم خراسانی برای آغاز قیامش در خراسان، به پیروانش دستور داده‌بود تا بر پشت بام‌هایشان آتش روشن کنند.

 چهارشنبه سوری در ایران باستان

به دلایل مختلفی نمی‌توان چهارشنبه سوری را مربوط به روزگاران کهن ایران دانست. یکی از همین علت‌ها ریشه‌ی اسم مراسم است. به این صورت که در تقویم ایرانی هرروز در هر ماه نامی مشخص داشته. این شیوه‌ی تقسیم بندی جدید است. اما چنان که در تاریخ بخارا اشاره شده:

«و چون امیر منصور بن نوح به مُلک بنشست، اندر ماه شوال سال سیصد و پنجاه، به جوی مولیان، فرمود تا آن سرای را دیگر بار عمارت کردند و هر چه هلاک و ضایع شده بود بهتر از آن به حاصل کردند. آنگاه امیر به سرای بنشست و هنوز سال تمام نشده بود که چون شبِ سوری چنان‌که عادت قدیم است، آتشی عظیم افروختند. پاره‌ای از آن بجست و سقف سرای درگرفت و دیگر باره جمله سرای بسوخت.

بر این اساس با آوردن لفظ “عادت قدیم” به ریشه‌ی قدیمی‌تر این موضوع نیز اشاره می‌شود. همچنین می‌توان ریشه این مراسم با جشن فروهرها دارد که شش روز پیش از فرارسیدن نوروز بوده، جستجو کرد. همچنین در شاهنامه نیز اشاره‌هایی به این مراسم شده است.

آئین‌های چهارشنبه آخر سال

آنچه امروز از این جشن به یادگار مانده با شکل پیشین خود بسیار تفاوت دارد. اما باید در حفظ سنت‌ها تلاش کنیم و جشن‌ها را در نهایت زیبایی و آرامش برپا کنیم. چهارشنبه سوری نام خود را از دو بخش چهارشنبه و سور گرفته. در منابع مختلف سور با دو کلمه سرخ و جشن معنا می‌کنند.

در گذشته با فرا رسیدن عصر سه شنبه و حرکت زمان به‌سوی آخرین چهارشنبه سال بزمی برپا می‌شد. این بزم در هر منطقه تفاوت‌هایی دارد. اما اگر بخواهیم به اصلی‌ترین بخش‌های این مراسم اشاره کنیم به چند مورد محدود