کاشان، شهری است که در مجاورت دشت کویر، با معماری منحصر به فرد خود، بهشتی کوچک را تداعی می‌کند. مدرسه و مسجد آقابزرگ در محله‌‌ای به همین نام بنا شده است و نگینی شاخص از این معماری است. این مسجد تنها مسجد ۵ طبقه در تاریخ معماری اسلام است که با ویژگی‌های خاص خود مورد توجه علاقه‌مندان معماری و مسافران مشتاق دیدار کننده از جاهای دیدنی کاشان است.

البته این بنا، همچنان استحکام مطلوبی دارد و هم برای نماز، و هم به عنوان محل استراحت طلاب استفاده می‌شود. با این مطلب از مجله گردشگری سفرزون همراه باشید، تا در این بنای باشکوه گردشی کوتاه داشته باشیم.

مسجد آقابزرگ ، تمثال شکوه و احترام

مسجد آقا بزرگ

مسجد آقا بزرگ

دو روایت با اندکی اختلاف از ساخت این مسجد وجود دارد که هر دو، از بزرگی ملا محمد مهدی نراقی حکایت دارند. طبق روایت اول، سنگ بنای مسجد را حاج محمدتقی خانبان، در زمان محمدشاه قاجار  و به دستور او، برای دامادش ملامحمدمهدی نراقی گذاشته است. تا وی محلی برای بحث و تدریس در اختیار داشته باشد. ساخت این مسجد ۸ سال طول می‌کشد و در زمان ناصرالدین شاه در اختیار عموم قرار می‌گیرد.

ویژگی خاص مسجد و مدرسه آقابزرگ این است که اصول معماری آن، نه کاملا سنتی و کلاسیک ایرانی است و نه از عناصر معماری غربی در آن استفاده شده است. بلکه با وجود پایبندی به اصول معماری ایرانی، نوآوری‌های غیرقابل انکاری دارد که نشان می‌دهد معمار آن به تغییرات زمانی خود بی‌توجه نبوده است. این مسجد از معدود بناهایی است که با این اصول ساخته شده است. در ادامه برخی از ویژگی‌های خاص آن را خواهیم گفت.

ویژگی‌های معماری

همجواری بقعه خواجه تاج‌الدین با محوطه مسجد

همجواری بقعه خواجه تاج‌الدین با محوطه مسجد

محل ساخت مجموعه، به دلیل همجواری با بقعه خواجه تاج‌الدین و تناسبات زمین، محدودیت هایی داشته است. معمار این بنا، این محدودیت را با احداث ۵ طبقه در این بنا، رفع کرده است. یکی دیگر از ویژگی‌های ممتاز این مجموعه، استفاده از محل سرداب به عنوان مدرس(محل تدریس) است.

زمستان نشین که در گذشته محل تدریس و هم اکنون کتابخانه است

زمستان نشین که در گذشته محل تدریس و هم اکنون کتابخانه است

مدرسه آقابزرگ به سبک مدارس چهارباغ و صدر اصفهان ساخته شده است. اما تلفیق مدرسه و مسجد، چیزی نیست که چندان در معماری ایرانی رایج باشد. این ویژگی باعث شده است که این مجموعه، تمام فضاهای مورد نیاز برای مدرسه را در خود داشته باشد. به‌علاوه این امکان را ایجاد کرده است که فضاهایی بیش از نیاز مدرسه نیز در بنا ساخته شود. ادامه مطلب...