کاخ‌ها همیشه جزو رازآلودترین و جذاب‌ترین مکان‌های دیدنی شهرهاست. ساختمان‌های عظیم با اتاق‌های فراوان و راهروهای تودرتو که هزاران قصه را در دلشان جای داده‌اند. شاید اسامی بسیاری از کاخ‌ها بارها به گوشمان خورده باشد، اما هیچگاه در میان شکوه و زیبایی‌اش غرق نشده باشیم. کاخ‌ها هم آدم را به اوج شکوه و زیبایی می‌برند و هم فانی بودن زندگی پر زرق و برق را یادآوری می‌کنند. اینجا در مجله گردشگری فرصت خوبیست برای شناخت بنای تاریخی کاخ نیاوران تا با اطلاعاتی کاملتر به بازدید از آن برویم. با ما همراه باشید:
کاخ نیاوران در منطقه شمیرانات و شمال شهر ، یکی از همین کاخ‌های دیدنی است که روزگاری محل برو و بیا و زندگی صدها آدم با داستان‌های متفاوت بوده‌است. از شاهان و شاهزادگان گرفته تا سفیران و خدم و حشم و خدمتگزاران.
این کاخ، یکی از قدیمی‌ترین و بزرگترین بناهای تاریخی شهر تهران است که به سبب وسعت و قدمت تاریخی اهمیت فراوانی دارد و در گوشه شمال شرقی باغ نیاوران قرار گرفته. وسعت مجموعه نیاوران که شامل کاخ‌ها و باغ تاریخی نیاوران است، وسعتی در حدود یازده هکتار دارد.
نیاوران یا نی‌آوران؟
باغ نیاوران، باغ ییلاقی فتحعلی شاه قاجار بوده‌است که به جای نیزاری در کنار روستای “گرده به” در منطقه نیاوران مروزی ساخته‌شد. به سبب همین هم‌مکانی، این باغ را “نی‌آوران” نامیدند که بعدها به نام “نیاوران” معروف شد.
در این باغ، محمدشاه قاجار کاخ کوچکی را بنا کرد. پس از او در دوره ناصرالدین‌شاه، به فرمان او کاخ “صاحبقرانیه” بنا شد. در آن زمان هر ۳۰ سال یک قرن نامیده می‌شد. به سبب اینکه کاخ صاحبقرانیه در سی‌و یکمین سال سلطنت ناصرالدین شاه تاسیس شد، شاه قاجار خود را “صاحب قرن” نامید و کاخ او نیز به صاحبقرانیه شهرت یافت.
آخرین بنایی که در دوره قاجار در این باغ ساخته شد، “کوشک احمدشاهی” بود. این بنای زیبا که بعدها محمدرضا شاه از آن به عنوان دفتر کار استفاد کرد، به فرمان رضاشاه بازسازی شد. اما داستان کاخ نیاوران به قاجارها محدود نمی‌شود و در دوره پهلوی رونق دیگری می‌یابد. در دوران محمدرضا پهلوی، کاخ کوچکی که فتحعلی‌شاه در باغ نیاوران ساخته‌بود تخریب و کاخ جدیدی به جای آن احداث شد. عملیات احداث کاخ جدید در سال ۱۳۳۷ آغاز شد و پس از ۹ سال، در سال ۱۳۴۶ به پایان رسید.
کاخ پهلوی
کاخی که محمدرضا شاه در باغ نیاوران برپا کرد، از نظر وسعت و معماری بسیار چشمگیر است. این بنا با وسعتی در حدود ۹ هزار مترمکعب ساخته شده‌است که شامل دو طبقه و یک نیم‌طبقه است. طراحی کاخ نیاوران را مهندس محسن فروغی برعهده داشت.
این بنا در ابتدا برای رفت‌و‌آمد و پذیرایی میهمانان خارجی ساخته‌شد اما پس از اتمام آن به محلی برای سکونت خانواده پهلوی اختصاص یافت. در نمای داخلی این کاخ از آینه‌کاری، گچ‌بری و کاشی‌کاری‌های زیبا استفاده شده‌است.
دیگر جزئیات بنا
سالن اختصاصی سینما، یکی از جذاب‌ترین مکان‌های کاخ است. سالنی بزرگ با یک صفحه نمایش وسیع است که با پرده‌های کرم‌رنگ پوشیده شده و در طول سالن مبلمان سبز رنگ مخملی برای تماشای فیلم قرار دارد. همچنین زمین سالن برای چلوگیری از ایجاد سروصدا با موکت‌هایی به رنگ مبلمان فرش شده‌است. در اتاق غذاخوری کاخ نیاوران، میزی بزرگ و چوبی در طول اتاق قرار گرفته و دور تا دور آن را صندلی‌هایی با رویه قرمز پر کرده‌است. بر روی میز نیز سرویس‌های غذاخوری چینی
