به هر‌جای ایران‌زمین که سفر کنید، اثری از صنایع دستی این مرز پر‌گهر، توجه شما را به خود جلب می‌کند. بعضی از این آثار چنان زیبا، دلفریب و خواستنی هستند که وسوسه‌ی داشتن نمونه‌ای از آن‌ها در خانه، شما را رها نمی‌کند. ظروف مینا از جمله‌ی این صنایع دستی است که بهترین نمونه‌های آن را در اصفهان پیدا خواهید کرد. لعاب‌های آبی و فیروزه‌ای، چنان بدنه‌ی نقره‌ای و طلاییِ بشقاب‌ها و گلدان‌ها را آراسته‌اند که هوش از سر آدم می‌برند. میناکاری هنر کهن و ظریفی است که خواستگاهی ایرانی دارد. قصد داریم تا در این مطلب شما را بیشتر با این هنر و سوغات ایرانی آشنا کنیم. سفرزون را تا انتها همراهی کنید.
میناکاری چیست؟
به زبان ساده، میناکاری هنر نقاشی و تزئین فلزاتی مثل طلا، نقره و مس و گاهی نیز شیشه و سرامیک است؛ آن هم به‌وسیله‌ی رنگ‌های لعابدار مخصوصی که در حرارت بسیار زیاد پخته می‌شوند. مینا ماده‌ی شفافی است که از ترکیب اکسیدهای فلزات و چند گونه نمک در حرارت های بالای ۷۰۰ درجه‌ی سانتی‌گراد به دست می‌آید. در واقع هنر مینا، هنر خاک و آتش است و دو عنصر از چهار عنصر حیاتی در لیست عناصر قدیمی، در ساختار آن نقش اساسی دارند. در درجه حرارت‌های مشخص و بر اساس مدت زمان مجاورت، رنگ‌های مشخصی شکل می‌گیرند. در میان آن‌ها رنگ آبی و هم‌خانواده‌های آن نظیر نیلی و فیروزه‌ای از بقیه مشهور‌ترند و از جلا و جلوه خاصی برخوردارند. اما رنگ‌های متنوعی نظیر زرد و سبز و قرمز به همراه مکمل‌هایشان نیز، در ظروف مینا کاربرد دارند.
عمده‌ی فلزات گرانبها از جمله طلا، نقره، مس، برنج و برنز که به وسیله‌ی لعاب سفید یا رنگی پوشیده شده باشند قابلیت میناکاری دارند. اما امروزه این هنر بیشتر روی مس انجام می‌شود که علت اصلی آن مقرون به صرفه بودن برای خرید است. البته اجرای مینا روی طلا، قابلیت ایجاد طرح‌ها و ریزه‌کاری‌های بیشتری را دارد که خب به همان نسبت قیمت و ارزش آن نیز بالا‌تر می‌رود.
اصفهان؛ مهد میناکاری ایران
هرچند که در شهر‌هایی نظیر شیراز نیز هنرمندان در این رشته مشغول فعالیت‌اند ولی در سطح جهانی، اصفهان را به عنوان مهد اصلی مینای ایران و جهان می‌شناسند. در اصفهان، استادان برجسته‌ی این هنر، مشغول کار هستند و آثار کم نظیری خلق می کنند.
میدان نقش‌جهان اصفهان، ویترینی کم‌نظیر از هنر میناکاری اصفهان است و می‌توانید محصولات مختلف استادان هنر‌مند اصفهانی را در رنگ‌ها و طرح‌های متعدد و متنوع مشاهده کنید. برای داشتن یادگاری گرانبها از اصفهان زیبا و حتی بردن سوغاتی برای عزیزانی که دوستشان دارید، هیچ انتخابی بهتر از ظروف مینا نخواهد بود
روش نگهداری
اگر یک ظرف مینا خریداری کردید، باید آن را در ویترین یا جای مناسبی در خانه نگه دارید. چرا که ظروف مینا حساس و ظریف هستند و باید در جای امنی نگهداری شوند. برای شست‌و‌شو، از آنجا که نقوش مینا با لعاب شفاف پوشانده شده است، شستن با آب گرم و اسفنج صدمه‌ای به ظروف نمی‌زند. ولی از کشیدن اشیاء نوک تیز و برنده و ضربه زدن به آن جلو‌گیری کنید. چرا که ضربه باعث لب‌پر شدن یا حتی شکسته‌شدن آن‌ها می‌شود. مجاورت با حرارت زیاد و نامتناسب نیز بعضی از رنگ‌های مینا را می‌سوزاند.
میناکاری یک هنر اصیل ایرانی است و ظروف مینا یکی از گران‌بها‌ترین سوغات ایران.
