استان‌های غربی کشور از مناطق پر‌سفر ایران در روز‌های گرم تابستان هستند. در این میان استان کردستان با کوه‌های سرسبز و نقاط بکر و آب‌و‌هوای معرکه‌اش، جایگاه ویژه‌ای دارد. یکی از جاذبه‌های بی‌نظیر این استان، تالاب یا دریاچه آب‌شیرین زریوار در شهرستان مریوان است. غیر ممکن است که این دریاچه شگفت‌انگیز را از نزدیک ببنید و لب به تحسینش نگشایید! دریاچه زریوار مریوان از منحصربهفردترین دریاچه‌های آب شیرین ایران و حتی جهان است و زبانزد جاذبه‌های طبیعی غرب کشور است. اگر فکر می‌کنید که این عناوین اغراق‌آمیز به نظر می‌رسد، این مطلب سفرزون را تا انتها بخوانید.
به فاصله ۲ الی ۳ کیلومتر که از شهرستان مریوان به سمت غرب دور شویم، رنگ آبیِ دریاچه‌ای تماشایی، چشم‌مان را خیره می‌کند. تالاب آب شیرین زریبار یا زریوار از دیدنی‌ترین نقاط استان کردستان به شمار می‌رود. آب تالاب شیرین است و از تعدادی چشمه‌ی کف‌جوش به اضافه‌ی بارش باران تأمین می‌شود. این تالاب در ارتفاع ۱۲۸۵ متری از سطح دریا واقع شده و در بیشتر زمستان‌ها سطح آن کاملاً یخ می‌بندد. دورتادور دریاچه را دامنه‌های پر‌درخت و مراتع سرسبز فرا گرفته‌اند و منظره‌ای بی‌نظیر خلق کرده‌اند.
دریاچه زریوار مریوان، منحصربه‌فرد در جهان
تالاب زریوار، بزرگ‌ترین و زیباترین دریاچهٔ آب شیرین در غرب ایران است. طول دریاچه در حدود ۵ کیلومتر و عرض آن ۱/۶ کیلومتر و حداکثر عمق آن ۵/۵ متر است. البته وسعت تالاب با تغییرات حجم آبی در فصول مختلف تغییر می‌کند. حجم تقریبی آب تالاب حدود ۳۰ میلیون متر مکعب برآورد شده‌است. دریاچه زریوار، کلیه شرایط جامع یک تالاب بین‌المللی را داراست و از منحصربهفردترین دریاچه‌های آب شیرین در جهان به‌شمار می‌رود.
اکو‌سیستم تالاب زریوار
تالاب زریوار به دلیل شرایط زیست‌محیطی مناسبش، میزبان گیاهان و حیوانات زیادی در گونه‌های متنوع است. حتی مواردی از رفتار و عملکرد برخی موجودات مشاهده شده که تاکنون ناشناخته مانده و در دست بررسی و مطالعه است. در جنگل‌ها و بیشه‌زار‌های دورتادور دریاچه، بلوط ایرانی فراوان بوده و گونه‌های دیگری نظیر زالزالک، بادام و گلابی وحشی نیز یافت می‌شود. از پوشش‌های گیاهی خود دریاچه نیز می‌توان به گیاهان شناور، گونه‌هایی از گیاهان خاردار و نیز گونه‌هایی از نی، نیلوفر‌آبی، پیچک، جگن و نعناع اشاره کرد.
گونه‌های جانوری دریاچه مریوان نیز از تنوع قابل توجهی برخوردارند. این تالاب در حال حاضر، زیستگاه بیش از ۳۱ گونه پرنده بومی و مهاجر است. اردک سرحنایی و سرسبز، بوتیمار بزرگ و کوچک، انواع چنگر، پرستوهای دریایی، کشیم بزرگ و کوچک، کاکائیها، خوتکا و پرندگان شکاری همچون سنقر تالابی و دلیچه از گونه‌های بااهمیت و ارزشمند این تالاب به‌شمار می‌آیند. در میان پستانداران نیز، روباه قرمز، خرگوش،سگ آبی، گراز و گربه وحشی از گونه‌های خاص و قابل توجه‌اند.
وجه تسمیه زریوار
زریوار یا زریبار، از کلمه زری به معنای دریا و پسوند بار تشکیل شده است که در زبان کردی ترکیب آن‌ها دریاچه معنا می‌دهد. به روایتی دیگر، نام اصلی این دریاچه زیراوبار بوده‌است که در زبان کردی “به معنای آب کف کنار” است. از آنجایی که آب این دریاچه از چشمه‌های کناری آن تأمین می‌شود، نام زریبار را می‌توان تغییر یافته این نام دانست.
افسانه‌ها و راز‌های دریاچه زریوار مریوان
اما به باور مردم محلی، حول دریاچه زریوار افسانه‌ها و داستان‌های زیادی وجود دارد. بخشی از افسانه‌ای بودن دریاچه ناشی از خودجوش بودن آن است که باعث شده از قدیم، عجیب و غریب و فراطبیعی بنماید. یکی از افسانه‌های محلی اشاره به پنهان بودن گنجی در کف دریاچه دارد. افسانه دیگری علاوه بر گنج، شهری را در کف دریاچه مدفون می‌داند. عده‌ای هم داستانی را نقل می‌کنند از درویشی که همراه با خانواده‌اش مورد ستم حاکم محلی وقت قرار گرفته و نفرینش باعث شده تا تمام شهر را آب بگیرد و نتیجه آن دریاچه زریوار فعلی است.
قایقرانی و ماهیگیری؛ از تفریحات دریاچه زریوار مریوان
زریوار به دلیل عمق مناسبی که دارد، بسیار مناسب تفریحات آبی نظیر قایقرانی است. می‌توانید همراه با خانواده یکی از قایق‌های موتوری موجود در دریاچه را کرایه کنید و با سرعتی هیجان‌انگیز بر روی آب یورتمه روید. اگر هم به دنبال آرامش بیشتری هستید، می‌توانید از قایق‌های پدالی موجود استفاده کنید و از فضای روح‌انگیز دریاچه لذت ببرید. اگر هم قایقران حرفه‌ای هستید، می‌توانید با قایق‌تان روی این دریاچه سخاوتمند حساب کنید.
وجود گونه‌های مختلف ماهی نظیر کپور، آمور و سیاه‌ماهی در دریچه زریوار، ماهیگیری را به تفریحی جذاب در این دریاچه تبدیل کرده است. تا جایی که گاهی جشنواه‌های بین‌المللی مرتبط با ماهیگیری در این دریاچه برگزار می‌شود.
ماهی کبابی زریوار؛ تازه و خوشمزه
یکی از بهترین ماهی‌کبابی‌های عمرتان را در کنار دریاچه زریوار خواهید خورد. ماهی‌های خوشمزه و تازه صید‌شده‌ای که طعم لذیذ‌شان تا مدت‌ها زیر زبانتان خواهد ماند. می‌توانید ماهی‌‌هایی را که خودتان صید کردید کباب کرده و نوش‌جان کنید. اگر هم اهل ماهیگیری نیستید، دکه‌هایی در اطراف دریاچه وجود دارند که برای‌تان ماهی تازه در طعم‌های مختلف کباب می‌کنند.
غرفه‌های اطراف دریاچه زریوار ، خوردنی‌های بومی نظیر آش و نان محلی هم می‌فروشند که اگر هوس کردید، حسابی به امتحان‌شان می‌ارزد.
بهترین زمان بازدید از دریاچه
اگر در نیمه دوم سال به زریوار بیایید با آب‌وهوایی سرد و خشک مواجه خواهید شد. اما می‌توانید یخ زدن سطح دریاچه را به چشم ببینید و از مناظر برفی اطراف عکاسی کنید.
اما بهترین فصل سفر به زریوار بهار و تابستان است. هم به دلیل آب‌و‌هوای معتدل و روح‌افزای آن و هم تماشای تلألو طلایی آفتاب تابستان در آبیِ دریاچه و ترکیب‌شان با سرسبزی اطراف.
