آرامگاه‌ها همان‌طور که از نامشان پیداست، محلی برای آرامش‌اند؛ هم آرامش بزرگانی که در آن‌ها آرمیده‌اند، و هم زائرانی که به زیارت مقبره‌شان رفته‌اند. گاهی این آرامگاه‌ها را طوری می‌سازند که متناسب با آرامش ابدی میزبانانشان باشند؛از طرف دیگر دل کندن از آن مکان برای زائران و بازدیدکنندگان نیز سخت می‌شود. آرامگاه بابارکنالدین در مجموعه تخت فولاد اصفهان یکی از این آرامگاه‌هاست که از دوره صفوی به یادگار مانده است. معماری بنای آرامگاه از یک‌سو و شهرت دینی و تاریخی بابارکنالدین از سوی دیگر این بنا را به مکانی درخور توجه برای بازدیدکنندگان تبدیل کرده است. همراه سفرزون باشید تا شما را به این آرامگاه زیبا ببریم.
تخت فولاد اصفهان؛ رتبه دوم در جهان
مجموعه تخت فولاد اصفهان، آرامگاه شمار زیادی از بزرگان دین و مذهب است و از نظر ارزش و اعتبار در جهان تشیع، پس از قبرستان شریف وادی‌السلام رتبه دوم را در اختیار دارد. این قبرستان مذهبی که قدیمی ترین و دیدنی‌ترین قبرستان اصفهان نیز هست، سنگ قبرهایی سر بر آورده که مربوط به سال‌های خیلی دورند. از میان این سنگ قبرهای کهن بقعه‌ای سربرآورده است که متعلق به بابارکن الدین عارف مشهور و نامی اصفهان در سده هشتم هجری است.
بابارکنالدین شیرازی
مسعود بن عبدالله بیضاوی معروف به بابا رکن‌الدین، اصالتاً از مردم بیضای فارس بود. او یکی از مشایخ، علماء و عرفای نامی قرن هشتم هجری است که در زمان سلطنت ابوسعید پادشاه مغول در اصفهان می‌زیسته است. مقام علمی و زندگی زاهدانه این مرد بزرگ اعتبار و احترام زیادی را نصیبش کرده بود. احترامی که حتی پس از درگذشت وی نیز برقرار بود؛ تا حدی که عده بسیاری از علماء، فقها، شعرا و خوشنویسانی که در اصفهان و سایر شهرهای ایران درگذشتند در مجاورت او به خاک سپرده شدند. از آن زمان رفته رفته این محل به گورستانی بزرگ تبدیل شد و حتی تا اواخر عهد صفوی به گورستان بابا رکن‌الدین شهرت داشت. بسیاری از سیاحان و محققان اولین سنگ قبر موجود در قبرستان تخت فولاد را متعلق به او می‌دانند.
تاریخچه آرامگاه بابارکنالدین
آرامگاه بابارکنالدین از بناهای تاریخی شهر اصفهان است که در زمان حکومت صفویه در این شهر احداث شده است. بر مبنای گزارش‌های تاریخی و روایات محلی، پس از مکاشفه شیخ بهایی در این آرامگاه، بقعه و تکیه بابا رکن‌الدین مورد توجه کامل بزرگان و عامه مردم قرار گرفت. ارادت و توجه مردم به زیارت قبر بابارکنالدین موجب شد، شاه عباس اول دستور احداث بنای بقعه‌ای بر سر مزار این عارف را صادر کند و حتی مهندسی بقعه را به جناب شیخ بهایی نسبت می‌دهند. در اواخر حکومت شاه عباس اول، احداث ساختمان و گنبد بقعه شروع شد و در سال ۱۰۳۹ هجری قمری یک سال بعد از فوت شاه عباس به پایان رسید.
معماری آرامگاه بابارکنالدین
بقعه بابارکنالدین به لحاظ تناسب کامل معماری، جزئیات بنا، و گنبد منحصر به فردش از سایر بناهای موجود در تخت فولاد متمایز است. پلان بنا به صورت پنج ضلعی است که به ضلع شمال شرقی آن سردری بلند با غرفه‌های دو طبقه در طرفین افزوده‌اند و محور اصلی بنا دقیقاً با قبله مطابقت می‌کند. از ویژگی‌های جالب این بنا، به کار بردن سمبل‌های عددی همچون پنج در پلان و دوازده در گنبد بناست که نشانگر ارادت وی به پنج تن آل عبا و دوازده امام شیعیان است. به نظر شاردن این ساختمان از جهت هندسه بنا و مشرف بودن بر سایر گنبدهای تخت فولاد از امتیاز خاصی بر خوردار است.
گنبد آرامگاه بابارکنالدین
گنبد آرامگاه بابارکنالدین شبیه به کلاه درویشان است. قاعده این گنبد پنج‌ضلعی متساوی‌الاضلاعی است که پنج ایوان مشابه گرداگرد محوطه زیر گنبد را فرا گرفته است. در این پنج ضلعی گردنی نهاده اند که آن نیز چند وجهی است. بر این گردن سقفی برپا شده که گنبد داخلی را می‌پوشاند. این سقف مخروطی‌شکل، با کاشی‌های زیبا که نقوشی به رنگ‌های آبی دریایی، سیاه و سفید بر زمینه آبی فیروزه ای داشته مزین بوده است. در داخل یکی از ایوان‌ها آرامگاه بابارکنالدین واقع شده و بر روی آن سنگ مرمری به طول بیش از ۲ متر قرار دارد. قطعه سنگ مرمر نفیسی نیز به طور عمودی بر روی آن نصب شده است. کتیبه این سنگ از نظر حجاری و زیبایی خط از جمله شاهکارهای موجود در اصفهان است.
هنر ممتاز خوشنویسی در تزئینات بقعه بابارکنالدین
بقعه بابارکنالدین علاوه بر آن که آرامگاه یکی از عرفا و زهاد و دانشمندان قرن هشتم هجری است بیانگر هنر هنرمندان و استادکاران و معماران و کاشی‌کاران برجسته عصر صفوی است که علاوه بر نمایش هنر معماری نمایانگر هنر خوشنویسی خطاطان بزرگ ایران در زمان صفویه و قاجار است.
سردر بنا که در ضلع شمال شرقی بقعه واقع شده شامل ایوان بلندی به ارتفاع تقریباً ۸ متر است. این ایوان دارای کتیبه‌ای به خط ثلث سفید بر متن کاشی لاجوردی به قلم محمد صالح اصفهانی خطاط مشهور دوره شاه عباس اول صفوی است. سنگ نوشته افراشته بر بالای قبر بابارکنالدین نیز شامل ۷ سطر به خط ثلث است که سطر نخست آن آیه ۶۲ از سوره یونس است.
بابارکن الدین نه تنها در هنگام حیات مورد احترام همگان بود، پس از مرگ نیز آرامگاهش همواره زیارتگاه عام و خاص بوده است. این مرد بزرگ در سال ۷۶۹ هجری قمری وفات یافت و در ساحل جنوبی زاینده‌رود به خاک سپرده شد. اگر به قبرستان تخت فولاد اصفهان رفتید حتماً آرامگاه این عارف وارسته را از نزدیک ببینید.
