بنا‌های تاریخی زیادی در ایران وجود دارد که از بابت ساخت و معماری هنرمندانه‌شان به جاذبه‌هایی گردشگری تبدیل شده‌اند. برخی از آن‌ها از بقیه مشهور‌تر‌ند و حتما اسمشان را شنیده‌اید؛ ولی برخی دیگر کمتر شناخته شده‌اند و همه آن‌ها را ندیده‌اند. عمارت سرای روشن در تهران ، یکی از این بنا‌های تاریخی است که قدمت آن به دوره‌ی پهلوی اول برمی‌گردد. این بنا به لحاظ معماری زیبا و هنر‌مندانه، منحصر به فرد است و به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگریِ پایتخت، در قلب آن جای گرفته است. در این مطلب می‌خواهیم بازدیدی از این بنای زیبای تاریخی داشته باشیم. با سفرزون همراه باشید.
عمارت سرای روشن از زیباترین بنا‌های تاریخی پایتخت است که توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. این بنا نمونه‌ای از ذوق و هنر ایرانیان در برپایی بنا‌های با‌شکوه است. عمارت واقع در خیابان ناصرخسرو تهران نزدیک به کوچه‌ی مروی است. معماری خیره‌کننده‌ی آن محصول تلفیق معماری سنتی و مدرن، و جلوه‌ی خاصی به خیابان ناصرخسرو بخشیده است. سرای روشن از ابتدا با کاربری تجاری ساخته شده و در کنار اهمیت تاریخی و معماری‌اش، هنوز هم این کاربری را حفظ کرده است.
تاریخچه عمارت سرای روشن
عمارت در سال ۱۳۱۱ در دوره‌ی پهلوی اول ساخته شده است. سبک معماری بنا گوتیک است و از آن به عنوان یکی از اولین مراکز تجاری در تهران قدیم یاد می‌شود. بخش‌هایی از این معماری با‌شکوه پس از مدتی تخریب شد؛ اما در دهه‌ی هفتاد توسط یکی از معروف‌ترین مهندسین ایرانی یعنی مهندس صفا منش، بازسازی و احیاء گردید و چهره‌ی زیباتری به خود گرفت. بنای سرای روشن در سال گذشته هم مجددا به همراه نمای بسیاری از ساختمان‌های دیگر در خیابان ناصرخسرو مورد مرمت قرار گرفت. با قدم زدن در این بنای فوق‌العاده می توانید به خوبی تاریخ یک قرن پیش را لمس کرده و از نزدیک مشاهده کنید.
معماری عمارت سرای روشن
معماری این عمارت، تلفیقی از معماری ایرانی و اروپایی است. معماری ایرانی در ایوان‌های رفیع، ستون‌های بلند و تزئینات گوناگون، به همراه طراحی مناسب، محاسبات دقیق و فرم درست پوشش، در بنا مشهود است. کاشی‌کاری‌های سنتی که مخصوص هنر ایرانی است، به بهترین شکل در این بنا به کار رفته تا به عنوان نماینده‌ی معماری ایرانی در زیبا‌سازی بنا سنگ تمام گذاشته باشد. تزئینات آجری دیوار‌های بیرونی و داخلی بنا، نمونه‌ای دیگر از معماری هنرمندانه‌ی ایرانی‌ست که در این بنای ایرانی-اروپایی به خوبی قابل مشاهده است. اما تزئینات ستون‌ها و مجسمه‌ها که الهام گرفته از معماری باروک است، در کنار المان‌هایی از معماری گوتیک بیانگر معماری اروپایی به کار رفته در ساختمان سرای روشن است. همچنین وجود فرشته‌های نیمه برهنه در این مکان، خبر از تاثیر معماری اروپایی در دوره‌ی پهلوی می‌دهد. اما این معماری نماد‌ها و المان‌های دیگری نیز در خود دارد
نماد‌های به‌کار رفته در معماری عمارت سرای روشن
نشان پیکر بالدار که در دیدگاه متداول باستان‌شناسان و ایران‌شناسان، با عنوان نگاره‌ی اهورامزدا شناخته می‌شود، در بخش‌های بالایی عمارت به چشم می‌خورد. این نماد که با عنوان فروهر هم شناخته می‌شود، یاد‌آور دوران هخامنشیان در ایران باستان است. نماد خورشید بالدار نیز در فرهنگ خاورمیانه و در تمدن مصر، سوریه و آشور، تاریخی طولانی دارد و نماد فروهر اقتباسی از آن است. فرشته‌های نیمه عریان نیز که نشان معماری اروپایی است، به شکلی متناقض در کنار اهورامزدا قرار گرفته‌اند.
دسترسی به عمارت سرای روشن
برای رسیدن به سرای روشن، اگر قصد سفر با وسایل نقلیه‌ی عمومی را دارید، می‌توانید از دو ایستگاه مترو استفاده کنید. از طریق ایستگاه‌های پانزده خرداد و امام خمینی واقع در خط یک و دو مترو تهران با حدود ۱۰دقیقه پیاده‌روی خود را به خیابان ناصرخسرو و پس از آن، به کوچه مروی برسانید. پس از ورود به کوچه مروی و گذر از مسجد ثامن الائمه، این عمارت همچون نگینی خودنمایی می کند. همچنین با استفاده از سامانه‌ی اتوبوسرانی، می‌توانید به میدان امام‌خمینی رفته و از آنجا خود را به خیابان ناصرخسرو و سرای روشن برسانید.
اگر قصد سفر با وسایل نقلیه‌ی شهری را دارید، باید بدانید که این مکان در محدوده‌ی طرح ترافیک تهران قرار دارد. پس برای ورود به خیابان ناصرخسرو در ساعات طرح، باید مجوز طرح ترافیک تهیه کنید و یا در روزهای تعطیل به این مکان مراجعه کنید.
قدم زدن در کوچه پس کوچه‌های ناصر خسرو، شما را به دنیای یادگاری‌های تهران قدیم می‌برد که همچون صفحاتی از کتاب تاریخ حرف‌های زیادی برای گفتن دارند. اگر روزی به ناصر خسرو رفتید، حتما سری به عمارت سرای روشن بزنید و از دیدن سردرِ با ابهت و زیبای آن لذت ببرید و با عکاسی از این مجموعه، قاب‌هایی از آن را در گنجینه‌ی خاطرات‌تان ثبت کنید. در کنار بازدید از سرای روشن، می‌توانید از دیگر دیدنی‌های تهران نیز که در نزدیکی خیابان ناصرخسرو واقع شده‌اند، همچون شمس العماره و مدرسه‌ی دارالفنون دیدن کنید.
