تا چند سال گذشته کسی تصور نمیکرد که برای تفریح و گشت و گذار، کوه و جنگل و دریا را کنار بگذارد و کویر را از میان مقصدها انتخاب کند. اما مدتی است که ماجراجویی در کویر در میان گردشگران محبوب شده است. البته که ایران منطقهی محبوبی برای کویرگردی است. یکی از این مناطق پر طرفدار کویر مرنجاب است. با سفرزون همراه شوید تا هرچه برای گردشگری در کویر لازم است را در این مطلب بخوانید.
کویر مرنجاب کجاست؟
کویر مرنجاب در استان اصفهان و در شمال شهرستان آران و بیدگل قرار گرفته و فاصلهی آن تا شهر کاشان حدود ۵۳ کیلومتر است. این منطقه در زمان صفویان، در مسیر جادهی ابریشم قرار گرفته بود و یکی از محلهای محبوب شاه عباس صفوی بود. تا جایی که اسناد تاریخی میگویند نام مرنجاب را پادشاه محبوب صفوی انتخاب کرده است. شکل اصلی نام این منطقه «مرد رنج آب» بوده که نشان از سختی تامین آب شیرین در منطقه داشته است. گذر زمان و تغییر در واژگان از این نام مرنجاب را ساخته است.
کدام راه مناسبتر است؟
بهترین مسیر برای دسترسی به این کویر این است که از آران و بیدگل به طرف پادگان شهر حرکت کنید. حدود ۴۰ کیلومتر از مسیر دسترسی به مرنجاب، جادهای خاکی است. پس از طی کردن این جادهی خاکی با کویر بیکران مرنجاب روبه رو هستید.
بهترین زمان سفر به کویر مرنجاب
اگر از آن دسته افرادی هستید که تحمل گرما و نور مستقیم خورشید برایتان دشوار است، باید بگوییم تقریبا در تمام طول سال در کویر با این شرایط رو به رو خواهید شد. اما بهترین زمان برای گردش در این پهنهی نارنجی رنگ، از اول آبان تا اواخر فروردین است. اگرچه در این زمان هم ساعتهای گرمی از روز را تجربه میکنید، اما به طور کلی میتوان گفت درجهی حرارت این منطقه در پاییز ، زمستان و اول بهار قابل تحملتر است.
اگرچه مرنجاب منطقهای کویری و بسیار گرم است، اما به دلیل آب و غذای کافی که در این منطقه وجود دارد میتوان به جز رملهای طلایی ماسه ، گیاهان مختلفی را در آن دید. این منطقه همچنین محل زندگی شغال، روباه، آفتاب پرست، انواع مار و مارمولک نیز هست. در ساعتهای خنک، میتوان پرندگانی مانند عقاب و شاهین را بر فراز این تپههای کویری دید.
سفر به کویر مرنجاب در زمستان
مانطور که اشاره کردیم، در زمستان هوای روز کویر مرنجاب بسیار معتدلتر است. اما در عین حال باید بدانید که شبهای کویری در زمستان بسیار سرد و طاقتفرسا خواهند بود. به همین دلیل این کاملا به سلیقه شما بستگی دارد که کدام فصل را برای سفر خود انتخاب میکنید. اگر واقعا از گرما فراری هستید و اصلا طاقت تحمل گرما را ندارید، میتوانید زمستان را به قیمت شبهای بسیار سرد به جان بخرید. اگر در زمستان قصد سفر به کویر مرنجاب را دارید، بهتر است فکر کمپ زدن در دل کویر را از سر خود بیرون کنید. هوای بیرون واقعا قابل تحمل نیست. به همین دلیل در فصل زمستان توصیه میشود که تنها در کاروانسرای کویری اقامت داشته باشید و از امکانات آن استفاده کنید.
تفریحات کویر مرنجاب
با ورق زدن عکسهای کویر، این حس به بیننده دست میدهد که سراسر سکوت است و یکنواختی. اما به شما قول میدهیم در سفر به کویر مرنجاب برای تفریح وقت کم بیاورید.
گردشگری در کویر بدون حصار کفش
در ساعتهایی که هوا رو به خنکی میرود، میتوانید در مسیر رملها پیادهروی کنید. اگر لمس نزدیک طبیعت برایتان احساس خوشایندی را زنده میکند، به شما پیشنهاد میکنیم در مسیرهایی که ماسهها عمق کمتری دارند، بدون کفش راه بروید. برای صعود از تپههای شنی بهتر است با کفش مسیر را طی کنید.
لذت شناور شدن روی ماسهها
وقتی از یک نمای کلی به کویر نگاه کنیم، متوجه شیب تپههای ماسهای آن میشویم. سند بوردینگ یا اسکی روی شن یکی از تفریحات مرسوم دنیا در مناطق کویری است. از مزایای اسکی روی شن این است که آلایندهای ندارد و آسیبی به طبیعت کویر وارد نمیکند. در عین حال میتوانید نهایت هیجان را با آن تجربه کنید.
قافله شترها، میزبانان نجیب برای سواری مسافران
یکی از لذتبخش ترین تفریحات کویر مرنجاب ، شترسواری است. زیباترین صدایی که سکوت کویر را درهم میشکند، صدای زنگولههای شترها است. سواری شترها اگرچه هیجان ندارد، اما میتواند انتخاب مناسبی برای لحظههای آرام کویری باشد. پس از تجربهی این بخش ساده نگذرید.
کویر پیمایی با چهارچرخهای هیجان انگیز
موتورهای چهارچرخ یکی از امکاناتی هستند که چند سالی است در کویر رونق گرفته است. با کرایهی این موتورها، میتوانید در میان ماسهها بچرخید و هیجان کویر را در این بخش تجربه کنید. قیمت هر ۱۰ دقیقه سواری با موتور چهارچرخ ۱۰ هزار تومان است.
شب کویر مرنجاب
تورهای کویر معمولا یک روزه هستند. اما پیشنهاد ما به شما این است که بدون دیدن آسمان کویر در شب آن را ترک نکنید. نمایش آسمان کویر بعد از غروب کم کم آغاز میشود. هرچه به انتهای شب نزدیکتر میشوید، بیشتر میتوانید صحنهی نمایش کهکشان راه شیری را ببینید. اگر دوربین عکاسی حرفهای دارید، عکاسی در شب کویر مرنجاب را حتما امتحان کنید.
شبها خبری از تابش آفتاب نیست و ستارهها آنقدر نزدیک میشوند که گهگاهی میخواهید دست خود را دراز کنید و یکی از آنها را برای خود بردارید. رصد ستارگان یکی از تفریحاتی است که تنها در شب میتوانید انجام دهید. اگر عاشق دیدن ستارگان هستید و آلودگی و شلوغی شهرهای بزرگ اجازه انجام این کار را به شما نمیدهد، پس حداقل یک شب را در کویر سپری کنید. لذت دیدن دب اکبر و دب اصغر را از دست ندهید. به پشت روی شنهای کویری دراز بکشید و ساعتها چشم به آسمان بدوزید. شب کویر مرنجاب شما را مبهوت عظمت خود میکند.
تجربه هیجان و افزایش فشار خون با تور آفرود
در گذشته این منطقه محل محبوب آفرودبازها بود. ماشینهای آفرود یکی از تفریحات پرطرفدار و لوکس منطقه به حساب میآمدند. اما به دلیل تاثیر مخربی که این ماشینها بر طبیعت کویر داشتند، حضور ماشینهای آفرود دو دیفرانسیل محدود شد. اگر قصد آفرود سواری دارید از کارشناسان منطقه اطلاعات دقیق این محدودیت را جویا شوید.
وجود کویرها و مناطق کوهستانی مختلف باعث شده تا کاروانهای آفرود به قصد بازدید از این مقصدها، راهی بخشهای مختلفی از ایران شوند. یکی از بخشهای ایران که میتوانید در آن از طبیعت بی حد و مرز لذت ببرید، همین کویر مرنجاب است. در کویر بدون وجود هیچ گونه مانعی میتوانید سرعت و فراز و فرود را تجربه کنید. البته همانطور که در بالا اشاره کردیم، آفرود در کویر مرنجاب قوانین و مقرراتی دارد که قبل از رفتن باید حتما مد نظر قرار دهید. البته رانندگی در این شرایط بر خلاف چیزی که تصور میکنید، بسیار دشوار است و نیاز به مهارت بالایی دارد.
اما باید بدانید که در کویر مرنجاب میتوانید با هزینهای در حدود ۱۰ هزار تومان به ازای هر نفر، سوار بر خودروهای آفرود شوید و شما نیز هیجان را تجربه کنید.
جاذبههای اطراف و جاهای دیدنی کویر مرنجاب
اگر قصد اقامت بیش از یک روز را در دل کویر دارید، بهتر است سری به جاذبههای اطراف نیز بزنید. البته باید بدانید که تفریح در دل کویر آنقدر لذتبخش است که یک روز کامل شما را در بر خواهد گرفت اما به هر صورت حیف است که چنین مسافتی را پشت سر گذاشته باشید و لذت دیدن سایر جاذبههای اطراف را از دست بدهید.
تماشای تاریخ در میان ماسهها
در قسمت شرق کویر، چاه تاریخی دستکن قرار گرفته که هنوز هم میتوان از آن آب برداشت کرد. دیگر جاذبههای منطقه، قلعهی مرنجاب و قنات آن است که در گذشته در مسیر راه ابریشم قرار داشتند.
جزیره سرگردان اصفهان
این جزیره در مجاورت منطقه و در دل دریاچه نمک قرار گرفته. در گذشته معتقد بودند که جزیرهی سرگردان شناور است و حرکت میکند. البته امروزه مشخص شده است که این باور درست نیست و خطای دید باعث میشد که تصور کنیم جزیره در حال حرکت است. اگر قصد دیدن این بخش از کویر را دارید، بهتر است به همراه گروه و راهنمای خود به آن سفر کنید.
کوه کلنگ
کوه کلنگ تنها حدود پنج کیلومتر از کاروانسرا و محل اقامت شما فاصله دارد. بسیاری از بازدیدکنندگان جذب جنس منحصر به فرد این کوه میشوند. همچنین مکان بسیار زیبایی برای عاشقان عکاسی خواهد بود.
چاه کنجه
چاه کنجه که در فاصله ۵ کیلومتری از کاروانسرا قرار گرفته، یکی از عجایب این کویر است. باور کردن این موضوع بسیار دشوار است که در دل کویر، چاهی پر آب قرار داشته باشد که حتی درختان اطراف را نیز سیراب میکند.
خطب شکن
خطب شکن که در ۲۵ کیلومتری کاروانسرا قرار دارد، نام یک منطقه با شیب بسیار تند است. در گذشته که با شتر بار حمل میکردند، برای نگه داشتن بار روی شتر، از باربندهای چوبی به نام خطب استفاده مینمودند. در این محل به دلیل شیب تند، خطب از شتر میافتاد و میشکست. به همین دلیل نام اینجا را خطب شکن گذاشته اند .
چاه هندوانه
چاه هندوانه یا همان چاله سنبک بر خلاف تصور شما یک چاه مثل چاه کنجه نیست. چاله سنبک در واقع منطقه کشت هندوانه است که به منظور آبیاری، چالههای مختلفی را روی زمین آن کندهاند. این عمل نوعی از آبیاری جزیرهای محسوب می شود. این منطقه در ۴۵ کیلومتری کاروانسرا قرار دارد.
اگر به عکاسی علاقهمند هستید، پس حتما آن روی دیگر کویر مرنجاب را هم نظارهگر باشید. روی دیگری که از خشم و هیاهوی آفتاب دور شده و با آرامش شما را در آغوش میگیرد. اگر خوش شانس باشید، حتی میتوانید بارش شهاب سنگها را هم در آسمان ببینید. نقطهای نورانی که چند لحظهای میسوزد و از بین میرود. نقطهای که نشان دهنده تکهای بزرگ از یک سیاره است.
کمپ کویری در مرنجاب
اکثر افرادی که عاشق واقعی طبیعت هستند، ترجیح میدهند که شب را در دل کویر به صبح برسانند. اگر شما نیز جزء این دسته افراد هستید، باید نکاتی را در نظر بگیرید.
- اصلا به صورت انفرادی کمپ نزنید. حداقل تعداد برای کمپ زدن در کویر مرنجاب باید بین ۵ تا ۷ نفر باشد.
- حتما از چادر ضد آب با توری بند استفاده کنید.
- دور محل کمپ خود را با نفت یا گازوئیل یک دایره بکشید تا حشرات و حیوانات مختلف به شما حمله نکنند.
- بهتر است حتما آتشی بزرگ درست کنید که تا نزدیکی صبح روشن باشد.
- اسپری ضد حشره همراه خود بیاورید و قبل از خوابیدن استفاده کنید.
- شبهای کویر بسیار سرد است. تصور نکنید که کویر به دلیل حرارت بالا شبهای گرمی هم دارد. لباس گرم و پتو به اندازه کافی همراه خود داشته باشید.
- آب به اندازه کافی همراه خود بیاورید.
- بهتر است چادر را در نزدیکی وسیله نقلیه خودتان به پا کنید.
- سنگ فرش نزدیک کاروانسرای عباسی، محلی مناسب برای کمپ زدن شما خواهد بود.
هزینه سفر به کویر مرنجاب
خوشبختانه هزینه سفر به کویر مرنجاب اصلا زیاد نیست. اگر با وسیله نقلیه شخصی خودتان سفر کنید که تنها هزینههای جاری مثل بنزین و خوراک پیش روی شما خواهند بود. اگر بخواهید شب را در کویر سپری کنید و دیدن ستارهها را از فاصله ای نزدیک تجربه کنید ، باید حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار تومان بابت اقامت خود در کاروانسرای کویر بپردازید. البته برخی ترجیح میدهند داخل کویر کمپ بزنند که به این شکل لازم به پرداخت هیچ هزینهای نیست.
البته برای ورود به کویر با وسیله شخصی ۵ هزار تومان، ون ۱۵ هزار تومان، مینیبوس ۲۰ هزار تومان و اتوبوس ۴۰ هزار تومان باید بپردازید.
پیشنهاد ما به شما انتخاب تور است. آژانسهای مسافرتی در حال حاضر تورهای یک و نیم روزه کویر مرنجاب را به قیمت تقریبی ۱۰۰ تا۳۰۰ هزار تومان برگزار میکنند. این واقعا مقرون به صرفه است، زیرا هزینه اقامت، صبحانه، نهار و رفت و برگشت شما را نیز پوشش میدهد. اما هزینه تفریحات شخصی را باید خودتان پرداخت نمایید. البته هزینه این تفریحات هم خیلی زیاد نیست.
به عنوان مثال شتر سواری حدود ۱۰ هزار تومان هزینه دارد. همچنین اگر قصد دارید تا آدرنالین خون خود را با سواری موتور چهار چرخ بالا ببرید، به ازای نیم ساعت حدود ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان باید پرداخت کنید. گرانترین تفریح در کویر مرنجاب، تور آفرود ویژه چهار نفره به قیمت تقریبی ۴۰ هزار تومان است. در صورت تمایل هم میتوانید یک راننده را از صبح تا عصر در اختیار داشته باشید و هزینه تقریبی ۳۵۰ هزار تومان را پرداخت نمایید.
بهترین مکانها برای اقامت در کویر مرنجاب
بسیاری از مسافران کویر، کمپ زدن در پهنهی ماسهها را به خوابیدن در چهار دیواری ترجیح میدهند. اما اگر به هر دلیلی تمایل به چادر زدن در شب ندارید به این اقامتگاهها سر بزنید.
کاروانسرای مرنجاب ، بازماندهی جاده ابریشم
همان قلعهی مرنجاب است که به دستور شاه عباس صفوی برای استراحت مسافران راه ابریشم ساخته شد. امروز هم این کاروانسرا همان رونق گذشته را دارد و محل اقامت گردشگران کویری است. این کاروانسرا تجهیزات رصد ستارهها را روی پشت بام بنا قرار داده و شما میتوانید به راحتی در آسمان پر ستارهی کویر غرق شوید.
لذت راحتی در کاروانسرای کویری
بیشتر از ده سال است که کاروانسرای مرنجاب مرمت شده و میزبان مردم است. اتاقهای این مجموعه کوچک اما راحت هستند و شب آرامی را برای شما فراهم میکنند. به دلیل اینکه برای دور کردن حشرات خطرناک در محیط داخلی کاروانسرا سمپاشی صورت میگیرد، بهتر است در فضاهایی مانند پشت بام نخوابید. همچنین بهتر است بدانید تا حدود سه کیلومتر در اطراف کاروانسرا تلفن همراه شما آنتن دارد. قبل از گذر از این محدوده همراهان خود را مطلع کنید.
دورتر از قلب کویر
در فاصلهی حدود ۳۰ کیلومتری از کاروانسرا مجتمع گردشگری ستاره شبهای کویر و اکو کمپ احمد میزبانهای کویری دیگری هستند که میتوانید برای اقامت به آنها مراجعه کنید. این اقامتگاهها دارای تفریحات کویری نیز هستند.
چه غذاهایی باید در کویر میل کنیم؟
کویر شرایط آب و هوایی بسیار منحصر به فردی دارد. به همین دلیل باید بدانید که چه غذایی را در کویر مصرف کنید. اگر در یکی از دو کاروانسرای کویر مرنجاب اقامت داشته باشید، به یک غرفه کوچک فروش اجناس ضروری دسترسی خواهید داشت. در غیر این صورت باید چند نوع ماده غذایی همراه خود داشته باشید.
در درجه اول باید گفت بهتر است هر گونه ماده غذایی که به سرعت فاسد میشود را همراه خود نبرید. به عنوان مثال همراه آوردن شیر و یا غذاهای گوشتی اصلا انتخاب مناسبی نیست. حتما چندین بطری آب همراه خود بیاورید و هر نیم ساعت جرعهای از آن را بنوشید. بهتر است نوشیدنیهای شیرین همانند آبمیوه نیز همراه خود داشته باشید. همچنین در کویر به دلیل گرمای هوا، ممکن است بدن شما آب زیادی از دست بدهد. از دست دادن آب باعث میشود تا تعادل بین املاح معدنی بدن شما بر بههم بخورد. از این رو میتوانید یک بسته پودر املاح معدنی از داروخانهها تهیه کرده و در آب نوشیدنی خود حل نمایید.
ترجیحا وعدههای ساده مثل خرما، شکلاتهای کوچک، بیسکوییت یا کیکهای صبحانه همراه خود داشته باشید و اجازه ندهید که قند خون شما افت کند. مصرف آب همراه با املاح معدنی بسیار توصیه میشود. همچنین میتوانید کنسروهای فاسد نشدنی مثل لوبیا همراه خود بیاورید و در کمپ آن را گرم کنید. این بهترین گزینه به عنوان وعده غذایی محسوب میشود.
آیا سفر به کویر خطرناک است؟
در پاسخ به این سوال باید به جرات پاسخ مثبت داد. این مسئله نباید شما را از سفر به کویر باز دارد، بلکه باید فقط باعث شود که احتیاط بیشتری داشته باشید.
- در کویر حیوانات مختلفی وجود دارند که ممکن است شما را بگزند.
- در شنهای کویری، عقرب و مارهای مختلف صحرایی زندگی میکنند که باید مراقب آنها باشید.
- بهتر است برای جلوگیری از گزیدگی توسط مار و عقرب، کفش ساق دار پا کنید.
- احتمال گم شدن در کویر بسیار زیاد است، پس حتما با راهنما سفر کنید.
- از دست دادن بیش از حد آب و قند در بدن باعث ایجاد شوک میشود. پس حتما آب و مواد قندی به اندازه کافی همراه خود داشته باشید.
- اصلا با یک ماشین و به صورت انفرادی وارد کویر نشوید. خطر خرابی ماشین و گیر افتادن در دل کویر وجود دارد. حتما به صورت گروهی سفر کنید.
مسیر دسترسی به کویر مرنجاب
اگر نگاهی کوتاه به نقشه ایران بیاندازید، خواهید دید که کویر مرنجاب، کمترین فاصله را تا شهرستان آران و بیدگل دارد. البته برای آغاز تور کویرگردی خود، میتوانید شهرهای اصفهان، قم، کاشان و یا حتی سمنان و تهران را به عنوان مقصد قرار دهید. اگر با ماشین شخصی سفر کنید، مسافت و مدت زمانی که باید طی کنید به صورت تقریبی زیر است:
- اصفهان تا آران و بیدگل ۲۱۵ کیلومتر و حدود ۲ ساعت و نیم
- از قم تا آران و بیدگل ۱۱۷ کیلومتر و ۱ ساعت و نیم
- از کاشان تا آران و بیدگل ۱۵ کیلومتر و ۱۵ دقیقه
- از سمنان تا آران و بیدگل ۳۸۶ کیلومتر و ۴ ساعت
- از تهران تا آران و بیدگل ۲۵۹ کیلومتر و ۳ ساعت
بعد از رسیدن به آران و بیدگل حدود ۵۳ کیلومتر دیگر باید بروید تا به کویر برسید.
مسیر سمنان تا مرنجاب، از دل کویر میگذرد و در طول مسیر با جاذبههای مختلفی مثل دریاچه نمک و کاروانسرای سفید آب رو به رو خواهید شد. در ضمن برای عبور از این مسیر کویری، حتما باید از یک خودروی مطمئن مخصوص آفرود استفاده کنید. در غیر این صورت ممکن است در مسیر بمانید.
اگر با وسیله نقلیه شخصی خود سفر میکنید، بهتر است خودتان را به شهرستان آران و بیدگل برسانید. از داخل شهرستان، دو مسیر برای رسیدن به کویر وجود دارد. مسیر اول از طریق جاده پادگان ارتش و مسیر دوم از طریق جاده ابوزیدآباد است. مسیر ابوزیدآباد برای افراد مبتدی اصلا مناسب نیست. به همین دلیل بهتر است خودتان را به پادگان ارتش برسانید و از آنجا وارد جاده خاکی منتهی به کویر شوید.
تور کویر مرنجاب
سفر به این کویر با وسایل نقلیه عمومی همانند اتوبوس یا قطار اصلا منطقی به نظر نمیرسد. زمانی که شما خودتان را به شهرستان آران و بیدگل برسانید، یک جاده ۴۵ کیلومتری پیش روی شما است که اصلا آسفالت هم نشده. اگر کمی در شهرستان آران و بیدگل پرس و جو نمایید، شاید برخی از محلیها را پیدا کنید که در ازای دریافت مبلغی، شما را به داخل کویر ببرند.
توجه داشته باشید که بهترین گزینه برای بازدید از مرنجاب، همراهی با برگزارکنندگان تور یا عاشقان آفرود است. حتی اگر وسیله نقلیه شما برای کویرنوردی طراحی شده است هم، امکان گم شدن در مسیر زیاد است. به همین دلیل اصلا تنها سفر نکنید و حتما همراه تور یا کاروان آفرود باشید. همراهی با تور کویر مرنجاب لذت زیادی دارد که بعد از تجربه آن، جزء یکی از طرفداران همیشگی آن خواهید شد.
ملزومات سفر به کویر مرنجاب
سفر به کویر سفری نیست که اکثر افراد آن را تجربه کرده باشند. به همین دلیل شاید واقعا در مورد ملزوماتی که باید همراه بیاورید، اطلاعاتی نداشته باشید. به همین دلیل قصد داریم تا به چند مورد از وسایلی که حتما باید همراه خود داشته باشید اشاره کنیم:
- آب معدنی
- خوراکی
- عینک آفتابی
- کرم ضد آفتاب
- لباس آستین دار
- کفش ساق دار
- کلاه لبه دار
- پاور بانک
- وسایل کمپ
- وسایل احتراق و آتش درست کردن
- بنزین اضافی
- نفت یا گازوئیل
- وسایل طبخ یا گرم کردن غذا
- وسایل عکاسی
- زاپاس خودرو
- چراغ قوه
- کیسه خواب
- پول نقد
- وسایل کمکهای اولیه
- قطب نما
- اسپری ضد حشره
- کفش اضافی یا صندل
- کارت شناسایی (شناسنامه برای اقامت در کاروانسرا)
چیزهایی که نباید فراموش کنیم
اگر تا به حال به سفر کویری نرفتهاید، بهتر است مواردی را رعایت کنید. پیادهروی در کویر به انرژی زیادی احتیاج دارد. پس بهتر است کوله پشتی خود را سبک ببندید. اما همراه داشتن جی پی اس، عینک آفتابی، کلاه آفتابگیر، کرم ضد آفتاب و کفش مناسب از واجبات سفر شما خواهد بود. بطری آب تنها وسیلهای است که در به همراه داشتن آن نباید تردید کرد.
برای پیمایش کویر با افرادی که راه بلد هستند همراه شوید. امنیت این منطقه بالا است؛ اما برای راحتی بیشتر بهتر است کودکان را در این سفر با خود همراه نکنید.