چشم‌هایمان که خوب ببینند و خوبی‌ها را ببینند، به زیبایی‌هایی می‌رسیم که شاید تا به حال آن‌ها را ندیده‌باشیم. این زیبایی‌ها را هم می‌توان در طبیعت یافت و هم در بناهای دست‌ساز انسانی که گاه آنقدر چشم‌نوازاند که نگاه‌ها را به خود خیره می‌کنند. مسجد گوهرشاد یکی از همان زیبایی‎‌هاست که صدها سال پیش، در شهر مشهد امروزی، هنرمندانه بنا شده و از مساجد مهم از نظر معماری و قدمت تاریخی در ایران است. در این مسجد می‌توان رقص طرح و رنگ و پیوند هنر ایرانی_اسلامی را در یک قاب دید. مسجدی که با گنبد فیروزه‌ای‌اش در همسایگی مرقد مطهر امام رضا(ع) خودنمایی می‌کند و هر ساله مقصد بسیاری از جهانگردان و گردشگران است. با مجله گردشگری سفرزون همراه باشید

مسجد گوهرشاد

مسجد گوهرشاد ؛ یادگار بانوی عمارت

مسجد گوهرشاد از مساجد تاریخی و مهم ایران در عهد تیموری است که ساخت آن در سال ۸۱۸ق (۷۹۴ش) به دستور “بانو گوهرشاد” آغاز شد. این مسجد در دوره بایسنقر میرزا (پسر گوهرشاد) در ضلع جنوبی حرم مطهر امام رضا (ع) ساخته‌شد که از نظر ظرافت و زیبایی، معماری و کاشی‌کاری از مساجد مهم و مورد توجه به حساب می‌آید و آن را یکی از شاهکارهای معماری ایرانی در عهد تیموری دانسته‌اند.

این مسجد یکی از مساجد شلوغ ایران است که آن را در زمره پربازدیدترین مساجد قرار می‌دهد. همچنین بزرگترین صحن در میان صحن‌های حرم مطهری رضوی متلق به صحن گوهرشاد است.

گوهرشاد که همسر شاهرخ تیموری گورکانی است، از زنان فعال و پیشرو در دوره تیموری بود که در امور زمامداری مملکت، مورد مشورت درباریان و از جمله شاهرخ قرار می‌گرفت. نام گوهرشاد در دو محل از بنای مسجد نوشته‌شده است که یکی از آن‌ها در بالای درِ ورودی ایوان دارالسیاده قرار دارد و دیگری در کتیبه ایوان مقصوره با خط زیبای شاهزاده بایسنقر میرزا با کاشی معرق که به عنوان بانی مسجد به یادگار مانده است. او همچنین دستور ساخت مسجد گوهرشاد و مدرسه گوهرشاد هرات را صادر کرد و مزار او نیز در مدرسه گوهرشاد قرار دارد.

باید گفت که مواد به کار رفته در این بنا آجر و گچ است و کار معماری آن را معمار معروف عهد تیموری به نام قوام الدین بن زین الدین شیرازی، به انجام رسانده‌است.

مسجد گوهرشاد همواره در کنار مردم، آبستن حوادث تاریخی بسیاری بوده‌است. از آن جمله می‌توان به حمله ازبکان در عهد صفویه، تهاجم افغان‌ها و شورش ملک محمود سیستانی در عهد افشاریه و قاجاریه کرد. اما یکی از مهمترین وقایعی که در این مسجد رخ داده، ماجرای درگیری و کشتار مردم به دلیل اعتراض به تغییر پوشش در سال ۱۳۱۴ است که دقیقا چندماه پیش از قانون کشف حجاب در دوره رضاخان اتفاق افتاد.

مسجد گوهرشاد ؛ نگین حرم رضوی

مسجد گوهرشاد با مساحتی در حدود ۲۸۷۳ مترمربع در جنوب مرقد امام رضا(ع) بنا شده‌است. این مسجد را که در زمره مساجد چهار ایوانی قرار می‌دهند، از چهار ایوان بزرگ و تاریخی که قرینه یکدیگر هستند ساخته شده‌است و این ایوان‌ها چهار طرف حیاط مسجد را پوشانده‌اند.

ایوان مقصوره:

بزرگترین ایوان مسجد گوهرشاد، “مقصوره” نام دارد، با طول ۳۵ متر و عرض ۱۳ تا ۱۵ متر در قسمت جنوبی مسجد (قبله) قرار گرفته. یکی از زیباترین و مهمترین بخش‌های این ایوان، قسمت “محراب” است که در انتهای ایوان جای گرفته‌